واژگان بومی روستای طاق

الف :
اَسْیلوا ASILO : نوعی درخت که مردم برگهای آنرا با سرکه می خورند ،) درخت نارون(
آرْخالُغARKHULOGH : نوعی تن پوش ، پالتو
اَشْنُفِه ASHNOFEH : عطسه
آ ژِنAGEN : بند آب
آسْتانوا ASTANO: داستان
اَلیجِزّو ALIGEZZO: نوعی حشره نر آوازه خوان که هنگام تابستان به دنیا آمده و آواز زیبائی دارد
اَلیفِرنْگواALIFERENGO : نوعی حشره ماده آوازه خوان که هنگام تابستان به دنیا آمده و آواز زیبائی دارد
آلِنْگِرو ALENGERO : صمغ یا شیره درخت
آمُخْتِهAMOKHTEH : آموخته یا معتاد
اِشْکِلْESHKEL : تقلب در بازی
اَلْبُزیALBOZI : خار شتر
اَرْغِهARGHEH : بد کاره
اُرْتَنْگِلواORTANGELO- :-الّاکلنگ

اُوِرْدْOVERD: فراوان ، بسيار
ب :
باغبانوBUGHBANOO : جیرجیرک
بادِ فَتBUDEFAT : نوعی بیماری
بادیه BUDEYEH : کاسه سفالی کشک سایی
بَرزِغْ BARZEGH : رنجش ، ( برزغ شدن : رنجیده خاطر شدن )
بازBUZ : تاب ، ( باز انداختن : تاب بازی کردن )
بُزُمْبواBOZOMBO : نخی که از موی بز باشد
بَلمْ BALM : علف چمن
بِِِرین کردنBERIN KARDAN : تراشیدن پشم یا موی حیوان
پ :
پیچاکPICHAK : متضاد سست ، خوب ، محکم ، قوی ، مناسب
آرد پیچاک : آردی که مناسب نانوائی است
مرد پیچاک : مردی که تندرست و قوی بنیه است
ضرب المثل : گندم هر قدر لاغر تر باشد پیچاک تر است ، این ضرب المثل در نکوهش چاقی گفته شده است
پِشْگْPESHG : مدفوع گوسفند
پس خانه PAAS KHANEH : پستو
پاشنه سوییدهPASHNEH SOIDEH : پاشنه ساییده ، انسان دغل کار
پَتِ پوش PATEH POOSH : آشغال ریزه
پنجه کِشوPANGEH KESHO : نوعی فتیر
پله زیاد کن PELLEH ZIAD KON : نوعی بازی
پَتیاره PATIAREH : بزه کار ، بدکاره
پَم PAM : پهن
پی کَلّگی PE KALLEGI : پی تکی ، پشت گردن کسی زدن
پرچینو PARCHENO : ته مانده محصول زمین را جمع کردن
پِلغاندنPELGHANDEN :كسي را حسابي كتك زدن

پرپرو PARPAROO : پروانه
پاکولو PAKOOLOO : دوش گرفتن کسی ، برروی شانه گرفتن
پا تووِه PATOOVEH : شالی پشمی که به دور پا می پیچند
پا بِزار PABEZAR : چارق ونوعی کفش دهقانی ، پای افزار

پِرّوPERROW : خيلی كم
ت :
تِلو TELOO : خار
تولْTOOL : گل آلود ، ( آب تول : آب گل آلود)
تَنْگل TANGOL: دوک نخ ریسی ،( تنگله : پسر کوچکی که کمک پدرش باشد)
تُنْگُلووا TONGOLOO : تنگ آب
تَک و توش TAK VA TOSH : حرکت و جستجو
تُغُلی TOGHOLI : گوسفند ماده جوان که باکره باشد
تِرَقّانو TERAGHANOO : ترقه
تو تَغِلو TOTAGHELO : دچار سر گیجه شدن و دور خود چرخیدن
تَغْ ولَغْTAGH VA LAGH : سست ، بی قاعده وقانون ، بی سر و سامان
تو کِلوا TOKELOO : کلون درب چوبی را انداختن
تِشیTESHI : نوعی جوجه تیغی بزرگ که به جا لیز صدمه می زند
تار تِنو TARTENO : تارتنک ، عنکبوت
تُتُمTOTOM : منقار
تُخْسْTOOKHS : پراکنده
تُغسْ TOGHS : بچه شرور
تَغْTAGH : بوته هندوانه ، خیار ، کدو یا خربزه
تُکْ TOOK : دهان
تَموسْ TAMOS : کپک
تو پِزوا TOPEZOO : نانی که در ساج بپزند
تو بیر TOBEER : جای آفتاب گیر ( متضاد نسام )
تیجِه TIGEH : جوانه بذر
تولوا TOLOO : هل دادن به جلو
تیلوTILLOO : سفال شکسته
ج :

جُل GOOL : پارچه کهنه و تکه
جُلُمْبِِرِهGOOLOMBEREH : کسی که لباس کهنه و تکه پاره پوشیده باشد
جِزْغالهGEZGHALEH : چربی و دنبه گوسفند که آنرا با گرما دادن آب کنند و پس از خنک شدن به بخش های کوچکی تقسیم گردد
جُمام GOOMAM: کار نکرده ،( جمامی خوردن : کوفتگی کسی که عادت به کار نداشته و کاربدنی دشواری را انجام داده است)
جنگ جنگو GANG GANGOO : استخوان مفصل گوسفند که جوانان با آن قاپ بازی می کردند و می گویند اگر کسی این استخوان را در خانه کسی بگذارد بین زن و شوهرجنگ می شود
جَنگِره GANGEREH : جنگی
جُوازِنْ GOVAZEN : قطعه چوبی که که وسط آنرا گود کرده و به صورت هاون چیزی در آن می کوبند
جوولْGOOL : گود
جيجيدَن GIGIDAN : سوختن سر مو و پشم بوسیله آتش
جُرقْ GORGH : توانا و زورمند
جوجْ کردن GOOG KARDAN : گوژ کردن بدن ، دور خود پیچیدن ، خمیده شدن و توی خود رفتن
چ :
چَریکی CHAREEkI : قحطی ، ( چریکی خوردن = برای مدتی سختی و گرسنگی کشیدن )

چَمْتِه CHAMTEH : خورجین ، کیسه
چهل پو CHEHELPO : کنه سیاه رنگی که خون گوسفندان را می مکد
چو چِلّو CHOO CHELLOO : نوعی بازی با چوب

چُغا CHOGHA : تنپوشی از نمد
چَغِله CHAGHELEH : گردش ،( چغله زدن : گردش کردن ، دور زدن)
چِرْز CHERZ : نوعی پیچک که در باغهای انگور به صورت انگل دور بوته های تاک می پیچد و از مواد غذایی گیاه می دزدد
چَغِرCHAGHER : چسبناک
چو کولیدن CHOOKOLIDAN : زیر و رو کردن ، استعاره ای برای کنجکاوی کردن
چو کو لو شاهCHOOKOLOOSHAH : چوبی بلند برای زیر و رو کردن آتش تنور
چَفتْCHAFT : اصطبل یا آغل گوسفندان در صحرا
چا قولو CHAGHOLO : گنجشک
چِلچِلاقو CHELCHELAGHO : پرستو
چُسِنو CHOSENO : نوعی حشره باغی سبز رنگ که بوی بدی دارد
چِِفتْ CHEFT: محکم ، استوار، ( چفت کردن = محکم کردن)
چانْ CHUN : چرخ خرمن کوبی
چکانِه CHEKANEH : گله ای گوسفند که صاحبانش مردم ده هستند و چوپانش مزدور مردم است
چشتِه خوردن CHESHTEH KHORDAN : بر اثر سابقه طمع کردن
چُک چُک كردن CHOOK CHOOK KARDAN : نجوا کردن ، در گوشی صحبت کردن
چَکْCHAK : قرعه کشی زمین های کشاورزی بین کشاورزان
چِکِلْCHEKEL : کوه
چَکّهCHAKKEH : دست زدن هنگام شادمانی ، کف زدن
چِلْکو CHELKO : هیزمهای ریزه سر شاخه درختان
چَمْCHAM : راه و روش ، خلق و خوی ،( چمش دست منه = با خلق و خویش آشنائی دارم و می توانم رامش کنم)
چُنْدِلو CHOONDELO : روی دو پا نشستن
چوو CHOO : شایعه ،(چوو انداختن = شایعه درست کردن)
چوCHO : چوب
چینِهCHINEH : دانه مرغ ونیز کلافهای دیوار گلی
ح :

خ :

خِلامِه KHELAMEH : بره های گوسفند
خِیما KHEYMA : خمیر مایه
خِلْKHEL : آب بینی ، ( آدم خلوک : آدمی که همیشه آب بینی اش سرازیر است )
خُلْKHOL : نوعی علف باغی
خِرْتهKHERTEH :-کهنه

خِلالْ KHELAL : کیسه بزرگ برای جای کاه
خُشْکو KHOOSHKOO : خشکبار
خَشِهKHASHEH : لجن
خِلاشِهْ KHELASHEH : کاه و کلشی که برای بستن بند آب بکار می رود و همچنین خرده های گیاهانی که آب با خود می آورد وبر روی آب می ایستد
خوو KHOO : کردوی زراعت و یونجه
خورِشوو KHORESHOO : نوعی خوراکی که با آب انگور می پزند و شبیه رب انار است
خانابدان KHANABDAN: خانه آبادان
د :
دُغ زدن DOGH ZEDEN: سوراخ کردن خمیر کلوچه با چنگال
دَمی DAMI : دم پخت
دالDALL : پستان گاو یا گوسفند ، گیان
دُرغانو DORGHANOO : گردونک ، فرفره
دَلِهDALEH : نوعی جانور از خانواده شغال ولی کوچکتر ، گور کن
دَرْمِک DARMEK: عنکبوت زهر دار
دُروشُمْ DOROSHOM: داغی که با آهن گداخته بر روی پوست گوسفندان و یا دیگر حیوانات اهلی-جهت-شناسائی-می- دَغْ DAGH : کچل ، تا س
دال وِزوDALVIZO : گنجشک بد صدا
دانه گیDANEGI : پنبه با تخم دَگْسDAGS : عوض کردن
دینو DINOO : نوعی خار و بوته ای صحرایی که برای لانه سازی کرم ابریشم از آن بهره می گیرند
دَهَنْ آریDAHN ARE : خمیازه کشیدن
دو لَخْ کردنDO LAKH KARDAN : گرد و خاک راه انداختن
دو قولو DOGHOLO : قلقلک
دائولDAOOLL : متر سک
دست لاف DAST LUF : قرض کوتاه مدت ، ( با یک دست از کسی قرض گرفتن و با دست دیگر پس دادن )
ر :
رُخROKH : شاخه جوان و نورس درخت
روشِهROSHEH : اولین شیر گاو ، آغوز
رِزموا REZMOO : نوعی علف باغی
رَجِهRAGEH : طناب برای آویزان کردن رخت شسته شده
رِندووRENDOO : برنج سوخته ته دیگ
ریکْRIK : خنده ، پوز خند ، تبسم ، ( ریکش بازه : لبخند میزند )
ز :
زِکّو زا ZEKKOZA : زایش
زِنْگِلاچوZEN GE LA CHOO : زرد آلو کال ، چاقاله
زولْ ZOOL : قطعات بریده شده پوست حیوان
زِلوZELOO : زیلو ، زیرا انداز بافته شده از موی بز
زووZOO : نوعی بازی با چوب که بچه ها بادهان یک نفس زو را تکرار میکنند ، چو چولو بازی
زورZOOR : کود گاو یا گوسفند ، کود حیوانی
زِرْزِرو ZERZEROO : نق زننده ، غر زننده
ژ: س:
سَنگِسَرو SANGESARO : موریانه
سو چّو SOOCHO : قره قروت ، دوغ جوشیده شده
سوغون SOGHOON : زحمت بیش از حد به کسی دادن ، کار زیادی از کسی کشیدن
سوقولمِْه SOGHOLMEH : مشت زدن
سیرو SIROO : نوعی نان با سبزی
سِلامو SELAMO : نوعی حشره گوشتخوار ، آخوندک یا ماتیس
سگ مَگِس SAG MAGES : انگل سگ ، مگس سگ که از خونش می مکد
سارُقSAROGH : بقچه
سِتِل SETEL : اردنگی
سَحْSAH : ساختمان گلی وگنبدی دراز برای اصطبل یا کاهدان
سَلیمو SALIMOO : نوعی سبزی صحرایی و باغی
سووSOO : تبار و نژاد ، روشنی ، برای احترام به مرده مدتی برخی از کارها را انجام دادن یا ندادن
سِهِه SEHE : ماسه
ش :
شیْنْ SHYN:درد سر ،درگیری و نزاع ، ( دنبال شین گشتن : به فکر دعوا و درد سر ایجاد کردن بودن )
شِفتوشورSHEFTO SHOR : ساده وکودن
شیشِکSHISHEK : گوسفند نر جوان
شَواشْ SHAVASH : شاباش ، شادباش ، مراسمی در عروسی
شَخی SHAKHI : زمین غیر قابل کشت و سله بسته
شییوSHEYO : کنه مرغ
شین شینو SHENSHINO : سوسک قرمز رنگ داخل حمام و خانه
شو گِزو SHOGEZOO : نوعی حشره با قلاب بلند ( شبیه خر خاکی ) که می تواند پرواز کند و دور روشنایی چراغ جمع می شود
شَتولْ SHATOL : آب گل آلود
ص :
ض :
ط :
ظ :
ع :
غ :
غُلْ تُشِن GHOLTOSHEN: نیرومند
غاقِرو GHAGHEROO : آهک و رسوبات ته نشین کف جوی آب یا جای دیگر
غولِِ در GHOOLEDAR : بند درب ، کلون آهنی که با آن پشت درب را از داخل می بستند
غیاق GHEAGH : نوعی گیاه شبیه تره
غُمْبِرو GHOMBEROO : قمری
غُمْبِلِکو GHOMBELEKOO : قارچ
غَسِرْ GHASER : نازا
غُرْتِلِه GHORTELEH : بر آمده گی روی بدن ، باد کردن پوست
غَریشْمار GHARISHMAR : جوگی ، کسی که اهل داد و فریاد است
ف :
فِشْ زدن FESHZEDAN: آب بینی را با فشار به بیرون پرتاب کردن
فِْرتْ کشیدنFERT KESHEDAN : آب یا نوشیدنی را با یک نفس خوردن بگونه ای که هنگام نوشیدن صدای خاصی ایجاد شود .
ق :
ک :
کالِکو KULEKOO : خربزه کال
کالمانو KULMANO : نوعی نان پخته شده با سبزی
کتْ کوسِن KAT KOSSEN : نوعی حشره ، سوسک صحرائی سیاه رنگ
کَلْKAL : بز نر
کِلْواKELVA : نوعی نان که روی سنگ می پزند
کانْ KUN : لانه حیوانات
کَبِلِ درختKABELE DERAKHT : پوست درخت
لَکّاتِه LAKKATEH: زن بد کاره
کاچِّه KACHEH : پر حرف
کلِّه خور KALLEH KHOR : شیطان و پر حرف
کِندُمِه KENDOMEH : خرابه
کِرْتو KERTOO : غضروف
کُلِشْ زدن KOLESH ZADAN : سرفه کردن
کَپْسِنْ KAPSEN : وسیله آشپزی
کُماچ غَلیف KOMACH GHALEF: نوعی فتیر
کلِّه کِنوKALLEH KENOO : حیوان وحشی کوچکی که سر مرغها را می کند و آنها را خفه می کند
کَتْ KAT : گل خشک شده ، کلوخ
کرو KORO : آغل بره و بزغاله
کَشِهْ KASHEH : گودی وسط دو بام خشتی و گنبدی
کُْلْKOL : لنگ
کَلْپوش KALPOSH : پوست غوره
کَلِندانKALENDAN:-شاهدانه کَلْماسKALLMAS:-سوسمار کُلوت KOLOOT : تپه های دامنه کوه
کَلِّه کِشو KALLEH KESHO : دزدیده سرک کشیدن
کمچه لپو KAMCHEH LAPO : تخم قور باغه
کور کَکّو خKOR KAKO : کبک کور ، جغد
کووسKOOS : کود گاو و گوسفند که سفت و تخته مانند شود
کلاغ کَشکو KELAGH KASHKOO : زاغچه ، نوعی کلاغ
کِشِنْ کردن KESHEN KARDAN : صاف و هموار کردن
گ:

گِرْداله GERDALEH : دایره
گو گِلّانGOGELLAN : نوعی سوسک ( شاش غلتان )
گوزگولوشتِرGOOZGOLO SHOOTER : مدفوع شتر . گيان GIAN : دال، پستان حيوانات ،
گندو GOONDOO : گنده خمیرنانوایی
گُرْدووا GOORDO: کلیه انسان یا حیوان
گََرْ GAR : کچل ، تاس ، ( گرّ وشا : آدمی که وشا یا شپش باعث کچلی اش شده است )
گُرْسْ GORS : نوعی برنج پخته شده

گال زدن GULZADAN : جا انداختن
گوش گِزو GOOSH GEZZOO : نوعی حشره تابستانی به اندازه خر خاکی
گل پَر GOOLPAR : سر خک
گَزْنِه GAZNEH : نوعی خارکه تیغ های تیزی دارد و باعث سوزش زیادی می شود ( شبیه تره کوهی)
گَندِنا GANDENA: تره
گِرْساGERSA : گیرنده ، واگیر ، مسری
گر گر GOORGOOR : صدای آتش تند
گُمْبِِِلْGOMBEL : جفتک زدن
گندو GONDO: پنبه کمان زده برای ریشتن
گو به گو GO BEH GO : دو مرد را گویند که با خواهر یکدیگر ازدواج کنند
گابرین GABERIN : کود گوسفند یا گاو که سفت شده و به صورت تخته در آمده ( کووس )
گنِسْ GAANEES : خسیس
ل :
لابوLABO : نوعی نان کلفت که با جزقاله و روغن و زرد چوبه می پزند
لاکْLUK : تخته ای گرد برای پهن کردن خمیر
لو LOO: آغل گوسفندان که در زیر زمین ساخته می شود
لاغْْ LUGH: سله ، ترک خوردن زمین خشک
لُغُّز LOQQOOZ : بذله ، لطیفه ( لغزی : مرد بذله گو )
لودِه LODEH : آدم شوخ و بذله گو
لَکّاتِه LAKKATEH : زن بد کاره
لَجّارِه LAGGAREH: زن شرور
لابو LABO: آب برنج آب کشی

لَلِهLALEH : استخوان کلفت
لَغِلو LAGHELO : غلاقی ، روغن داغ کن
لَسْتْLAST : آ هسته (متضاد سریع )
لِخِهLEKHEH : شلخته
لیتوLITO : بچه گنجشک که هنوز پر در نیاورده
لَتّو LATTO : میوه خشک کرده
لَپّانِهLAPANEH : مدفوع گاو
لُپاندن LOPANDAN : لقمه بزرگ در دهان گذاشتن
لاخِهLAKHEH : شاخه
لَغِه LAGHEH : لگد
م :
مُلّالولو MOLLULOLO:-پرستو-،-دم-جنبانک

مِتِرْ نِسیمMETTER NESIM : مثالی برای آدم پر جنب و جوش و بسیار کوشا
ماچِّ کُلMUCHEH KOL : سوسمار
مَرْزِه MARZEH : میله ای چوبی برای پهن کردن خمیر نان
مَلْMAL : انگور ، تاک ( مل بند : پارچه ای که با آن شاخه انگور را به پایه می بندند )
مُسْ مُسْ کردنMOOSMOOS KARDAN : معطل کردن ، آهسته کار کردن
موریMORI : کنه ای بزرگ و خاکستری رنگ که خون گوسفندان را می مکد
میراسو MERASOO : نوعی علف باغی
مُغو MOGHO : نوعی سبزی باغی که با آن غذا می پزند
ماچْ MUCH: سگ ماده
مَخْسته MAKHSATEH : مقاطعه
مَرش MARSH : کرمی که در گوشت فاسد ایجاد شود
مُستِه -MOSTEH:-خمیر-یا-گل-را-به-شکل-گرد –در-آوردن

مُسْتِلِهMOSTELEH : بيقواره
ن :
نو کول NOKOOL: بهانه ، سستی
نِسام NESUM: سایه
نونِ گیراNONE GIRA : نان گیرنده ، نانی که خوردنش آدم را دچار سر گیجه می کند
ناشور و نامال NASHOOR O NAMALL : آدم کثیف
نِزْم NEZM: نسیم
ناتِرینگNATERING : با انگشت ضربه زدن،( فلانی به يه ناترينگ بنده : خيلی ضعيفه )
و :
وَرْ وَری زدن VARVARI ZADAN : چشم و هم چشمی کردن
وارِشوVURESHO : مایه خمیر، خمیری که ور آمده ( پف کرده )
واشیلو VUSHILOO : علف درو ، داس
والوVULOO : زگیل
وِسْنی VESNI : هوو ، نسبت بین چند زن که یک شوهر دارند
ویر VYR : منقلب شدن شخص کم ظرفیت از پیش آمدی ناگهانی
ه:

هَمّاموا HAMMAMOO : نوعی حشره کوچک مورچه خوار که توی زمین گودال می کند تا مورچه ها داخلش بیفتند و آنها را شکار کند
هیژْدام HIGDUM : اضافه آب مزرعه که از ته مزرعه بیرون میرود
هَشتیHASHTI : ایوان
ی :
یِلِّهYELLEH : ول ، بی سر و صاحب